Jedną z kluczowych kwestii dla istnienia i działania organizacji pozarządowych jest ich społeczny wizerunek. Czy Polki i Polacy ufają organizacjom pozarządowym? Jakie działania organizacji są szczególnie doceniane. Jak oceniana jest skuteczność trzeciego sektora w porównaniu do instytucji państwowych?
Zaufanie do organizacji pozarządowych
Jak wynika z publikacji „Jak Polki i Polacy widzą organizacje społeczne?” Stowarzyszenia Klon/Jawor przygotowanej na podstawie badań z listopada 2020, ponad połowa Polek i Polaków ufa organizacjom pozarządowym. Zaufanie to jest, przynajmniej dla części respondentów, niezależne od faktycznego kontaktu z konkretnymi organizacjami, co sugeruje, że fundacje i stowarzyszenia budzą pozytywne skojarzenia w znacznie większym stopniu niż np. instytucje rządowe i media publiczne. Przy tym faktyczny kontakt z NGO, jeśli do niego dochodzi, zdaje się pogłębiać pozytywne nastawienie.
Zaufanie do organizacji pozarządowych ma w Polsce stabilny charakter. Pomimo że zaufanie do innych instytucji w naszym kraju ulegało w ciągu ostatnich kilku lat znacznym wahaniom (np. kościół i media publiczne w dużym stopniu utraciły zaufanie społecznie, a małe firmy je zyskały), organizacje pozarządowe od roku 2014 znajdują się pod tym względem na tym samym poziomie, tj. uzyskując deklarację zaufania od ponad 50% respondentów.
Aktualnie 56% Polek i Polaków deklaruje zaufanie organizacjom społecznym (w roku 2017 było to 55%, a w roku 2014 – 56%). W przypadku mediów publicznych zaufanie deklaruje obecnie 28% respondentów
(w roku 2017 było to 40%). Rząd i ministerstwa darzy zaufaniem 26% respondentów (w roku 2017 było to 29%, a w roku 2014 – 22%). Kościół może obecnie liczyć na zaufanie 34% respondentów (roku 2017 było to 50%, a w roku 2014 – 53%). W przypadku małych firm możemy mówić o zaufaniu w odniesieniu do 61% respondentów (w roku 2017 było to 54%, a w roku 2014 – 38%).
Zaufanie do instytucji (szczególnie tych, z którymi nie miało się bezpośredniego kontaktu) wynika ze specyficznych, żywionych pod ich adresem przekonań. Ze zbieranych w ciągu ostatnich lat danych wynika, że Polki i Polacy w coraz większym stopniu są przekonani, że stowarzyszenia i fundacje nie tylko rozwiązują ważne lokalnie problemy, ale także z sukcesami podejmują ogólnokrajowe wyzwania. Szczególnie doceniane są w pracy organizacji nastawienie na cel (61% respondentów), wrażliwość społeczna (58%), kompetencja (56%), uczciwość (54%), skuteczność (54%) oraz przejrzystość (51%).
Należy także wspomnieć, że Polki i Polacy coraz rzadziej wyrażają obawy, że ukrytym celem zakładania organizacji pozarządowych jest chęć realizowania prywatnych interesów i zarobienia dużych pieniędzy.
Widoczność działań NGO
Na proces postrzegania organizacji pozarządowych jest złożony. Wpływają na niego m.in. komunikacja w internecie, bezpośrednie kontakty ze społecznością, organizacja wydarzeń i kontakty z mediami – dla 29% Polek i Polaków media stanowią główne źródło informacji o działalności NGO. Oznacza to, że nie wszystkie działania organizacji są w równym stopniu widoczne w odbiorze społecznym.
Najbardziej widoczne dla respondentów obszary działań organizacji pozarządowych to:
- prawa zwierząt (49%),
- równość płci, prawa kobiet (45%),
- pomoc społeczna (42%),
- ochrona zdrowia (38%),
- działania na rzecz osób LGBT (37%),
- przeciwdziałanie katastrofie klimatycznej (34%),
- wspieranie demokracji (27%),
- rozwój lokalny (22%),
- kultura i sztuka (20%),
- poprawa jakości edukacji (19%),
- sport (18%).
Należy podkreślić, że społeczna świadomość działań NGO rośnie – prawie 40% respondentów przyznaje, że efekty działań organizacji są widoczne na co dzień. Uważają oni także, działania NGO przyczyniają się do rozwiązywania ważnych problemów społecznych.
Czy organizacje pozarządowe są w Polsce potrzebne?
Polki i Polacy uważają, że organizacje pozarządowe są w naszym kraju potrzebne (62%). Rola NGO jest postrzegana jako szczególnie istotna w odniesieniu do konkretnych problemów społecznych, tj. m.in. ochrony praw zwierząt, równości płci, ochrony praw osób LGBT, przeciwdziałania katastrofie klimatycznej. W tych obszarach organizacje pozarządowe oceniane są wyżej od rządu, samorządu i biznesu.
Źródło: publikacja „Jak Polki i Polacy widzą organizacje społeczne?” Stowarzyszenia Klon/Jawor.