Oprócz obowiązków informacyjnych i obowiązku zapewnienia odpowiednich warunków pracy OPP ma wobec wolontariusza także obowiązki ubezpieczeniowe oraz rozliczeniowe.
W pierwszej części artykułu pt. „Wolontariusz w OPP” dowiedzieliśmy się, jakie są obowiązki OPP wobec wolontariusza. Możemy w nim przeczytać, że organizacja, przyjmując wolontariusza, przede wszystkim musi go poinformować o ewentualnym zagrożeniu związanym z wykonywaniem świadczenia, zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz poinformować wolontariusza o jego prawach i obowiązkach.
W poniższym artykule chcielibyśmy nieco dokładniej omówić kwestie ubezpieczeniowe oraz rozliczeniowe dotyczące pracy wolontariackiej.
Zagadnienia ubezpieczeniowe
Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NWW)
Jeśli porozumienie zawarte z wolontariuszem było zawarte na czas do 30 dni, wtedy OPP ma obowiązek wykupić dla wolontariusza ubezpieczenie NWW - może tego dokonać w wybranej firmie ubezpieczeniowej. Szczegóły polisy powinny określać zasady postępowania w razie wypadku przy wykonywaniu świadczeń.
Jeśli porozumienie zawarte z wolontariuszem było zawarte na czas powyżej 30 dni wtedy, to ZUS zajmuje się ubezpieczeniem NWW. W razie wypadku przy pracy OPP powinna wypełnić kartę powypadkową, uzyskać od lekarza zaświadczenie o stwierdzonym urazie oraz sporządzić kopię porozumienia z wolontariuszem. Te dokumenty należy przesłać do ZUS-u.
Ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza
OPP nie ma obowiązku, aby ubezpieczyć wolontariusza w powyższym zakresie. Jednakże - jeśli chce - może to uczynić, gdy wolontariusz nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu. W tym celu należy zgłosić wolontariusza do NFZ, a składkę opłacać za pośrednictwem ZUS. Składka wynosi 9% od kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Ubezpieczenie społeczne wolontariusza
Nie ma obowiązku, ani nawet możliwości prawnej, aby za wolontariusza opłacać składki na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe). Ubezpieczenie społeczne przysługuje osobom wykonującym świadczenie pracy, do którego nie należy wykonywanie świadczeń w ramach wolontariatu.
Zagadnienia finansowe
Pokrycie kosztów podróży służbowych i diet
Jeśli OPP wysyła wolontariusza w podróż służbową, związaną z wykonywaniem świadczenia, to jej ustawowym obowiązkiem jest pokrycie kosztu podróży, wyżywienia oraz diet. Rozliczanie następuje na takich samych zasadach, jak rozliczanie diet pracowników. Wysokość diet została określona przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w rozporządzeniu. W 2017 roku dieta wynosi 30 zł.
Na dietę składa się:
- ryczałt za nocleg (150% diety);
- ryczałt na dojazdy (20% diety).
Jeśli podróż trwała:
- do 8 godzin – dieta nie przysługuje;
- od 6 do 8 godzin – przysługuje 50% diety;
- powyżej 12 godzin – za każdą całą dobę przysługuje pełna dieta oraz 50% za każdą rozpoczęta dobę.
Jeśli w ramach tzw. usługi noclegowej zapewnione jest bezpłatne wyżywienie, to o jego koszt należy zmniejszyć dietę wypłacaną wolontariuszowi. Przyjmuje się, że każdy posiłek stanowi odpowiednio:
- śniadanie – 25% diety;
- obiad – 50% diety;
- kolacja – 25% diety.
Rozliczenie PIT dla wolontariusza
W sytuacji, gdy otrzymywane przez wolontariusza świadczenia finansowe nie są jego przysporzeniem majątkowym oraz są związane z wykonywaniem przez niego świadczenia na rzecz OPP w związku z jej działalnością statutową, to OPP nie powinna wystawiać PIT dla wolontariusza. Do takich sytuacji zaliczamy np. finansowanie szkoleń, które są potrzebne, aby wolontariusz mógł wykonywać dane świadczenie, zwrot kosztów za bilety MPK - jeśli wyjazd miał związek z wykonywanym świadczeniem itp. Powyższe rodzaje świadczeń są zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 113 ustawy o PIT.
W sytuacji, gdy otrzymywane przez wolontariusza świadczenie finansowe jest jego przysporzeniem majątkowym, wtedy OPP powinna wystawić dla wolontariusza PIT-8C. Do takich sytuacji zaliczamy np. opłacanie studiów wolontariusza w nagrodę za jego dobrze wykonywaną pracę jako formę gratyfikacji.
W sytuacji, gdy wolontariusz otrzymuje diety, o których mowa w pkt. 2 oraz stypendia - OPP powinna wystawić dla wolontariusza PIT-8C, gdy dane kwoty przewyższają wyrażone w przepisach limity. Dla wypłacanych diet limitem są kwoty określone w pkt. 2. W przypadku stypendium wypłacanego wolontariuszom przez OPP wolna od opodatkowania jest kwota do 3 800 zł. Stypendium ponad tę kwotę jest już opodatkowane. Jeśli diety oraz stypendium będą wyższe niż wskazane limity, wtedy należy wystawić PIT-8C dla wolontariusza i jako przychód wykazać nadwyżkę ponad określone limity.